Skip to main content

सकारात्मक भाषा



सकारात्मक भाषेमध्ये केवळ सकारात्मक विचार आणि बोलणेच नाही तर शरीराचे सकारात्मक हावभाव, वागणूक आणि सकारात्मक लेखन देखील समाविष्ट आहे. एकदा तुम्ही सकारात्मक विचार करण्याची आणि प्रत्येक परिस्थितीची उजळ बाजू पाहण्याची सवय लावली की, तुम्ही बोललेले शब्द आणि वाक्य आणि तुमची देहबोली आपोआप सकारात्मक बनते. याचा अर्थ तुम्ही कोणतीही भाषा बोला आणि लिहा, पण ती स्वत:च्या आणि लोकांच्या भल्यासाठी सकारात्मकतेने युक्त असावी. तुम्हाला माहिती आहेच की, तुम्ही विश्वाला जे काही देता ते तुमच्याकडे अनेक पटीने परत येते. मग जगाला सकारात्मक स्पंदने का देत नाहीत? हे तुमच्या जीवनातील सर्व क्षेत्रांना लागू होते, मग ते कौटुंबिक जीवन असो, सामाजिक जीवन असो किंवा व्यावसायिक जीवन असो. 

शेवटी, आपण ज्या पद्धतीने विचार करतो त्यावर आपण कसे वागतो (शरीराची भाषा आणि हावभाव) आणि बोलतो आणि लिहितो हे ठरते. आपला चेहरा आपल्या भावनांचा आरसा असतो. प्रत्येक परिस्थितीची सकारात्मक बाजू पाहण्यासाठी आणि सकारात्मक विचार करण्यासाठी तुमच्या मेंदूला प्रशिक्षण देऊन तुम्ही तुमच्या भावनांवर नियंत्रण ठेवू शकता. आपण सर्वजण जी भाषा वापरतो आणि जे वर्तन करतो त्यात देशभरातील लाखो लोकांच्या जीवनावर प्रभाव टाकण्याची ताकद असते, मग तुम्ही नेता असोत किंवा फक्त सामान्य माणूस. जर तुम्ही सामान्य नागरिक असाल तर तुम्ही जे काही बोलता त्याचा परिणाम काही लोकांवर होईल आणि ते पुढे इतरांशी बोलतील वगैरे वगैरे, पण त्याचा परिणाम नक्कीच होईल. ती एक साखळी आहे. तुम्हाला हा डायलॉग आधीच माहित आहे: "सामान्य माणसाच्या सामर्थ्याला कमी लेखू नका". पहा, हे वाक्य वाचूनही तुमच्या मेंदूवर सकारात्मक परिणाम होतो! बरोबर? फरक एवढाच आहे की नेता त्याच्या भाषणात कमी वेळात मोठ्या प्रमाणावर इतरांवर प्रभाव टाकू शकतो तर सामान्य माणसासाठी वेळ लागतो पण त्याचा परिणाम निश्चित होतो.

दुष्ट विचार चक्र:

जे लोक वारंवार अपयशाचा अनुभव घेतात ते त्यांच्या आयुष्याकडे वेगळ्या पद्धतीने बघायला लागतात. या अपयशांचा त्यांच्या जीवनावर जास्त परिणाम होतो. ही वृत्ती एक मानवी स्वभाव वैशिष्ट्य आहे. ते आतापर्यंत मिळालेल्या सर्व यशाबद्दल विसरतात आणि स्वतःकडे निरुपयोगी आणि अपयशी म्हणून पाहतात. ही विचारसरणी त्यांचे भविष्य निश्चित करते. जे लोक स्वतःला अपयशी समजतात ते आणखी जास्त अपयशी ठरतात. आत्मविश्वासाचा अभाव आणखी मोठा होत जातो, तो प्रत्येक अपयशाला मनात पोसतो, मोठा करतो आणि पुढील पतनास कारणीभूत ठरतो. लोक अपयशाच्या कधीही न संपणाऱ्या चक्रात अडकतात. 

हे चक्र कसे थांबवायचे? 

या प्रश्नांचे एकच उत्तर आहे: सकारात्मक विचार!

सकारात्मक विचार ही अनेक उद्योजकांच्या यशाची गुरुकिल्ली आहे. सकारात्मक विचाराने तुम्ही कोणत्याही अपयशाचे यशात रूपांतर करू शकता! 

तुम्ही तुमच्या एका सर्वात वाईट शत्रूमुळे बांधले गेले आहात. हा शत्रू कोण असू शकतो? याचे उत्तर आहे: तुम्ही! तुम्हीच तुमचे सर्वात वाईट शत्रू आहात. तुमच्या मनातील सततचे नकारात्मक विचार तुम्हाला तुमचेच शत्रू बनवतात. एकदा तुम्ही तुमचे मन नियंत्रणात आणल्यावर तुम्ही काहीही करू शकता. तुम्हाला थांबवणारी एकमेव गोष्ट असते ती म्हणजे तुमच्या सकारात्मक विचारांचा अभाव!

"मी हे दुष्टचक्र मोडून टाकेन आणि माझे सर्वोत्तम कार्य करून पुन्हा यशस्वी होईन" असे तुम्ही स्वतःशी मोठ्याने बोललात, तर तुमचे स्वतःचे शब्द तुम्हाला सकारात्मक विचार करण्यास प्रेरित करतील. तुम्ही भिंतीवर प्रेरणादायी सुविचार लिहिल्यास त्याचा तुमच्या विचारांवरही परिणाम होईल. 

सकारात्मक विचार करण्याची गुरुकिल्ली काय आहे? 

बऱ्याच लोकांचा असा विश्वास आहे की सकारात्मक विचारांची गुरुकिल्ली म्हणजे सकारात्मक कृती किंवा वागणे आहे. त्यांना वाटते की सकारात्मक अभिनय म्हणजे सकारात्मक विचार. तथापि, लक्षात ठेवा की सकारात्मक विचार आपल्या अचेतन मनावर सर्वोत्तम कार्य करतो. समजा "सर्वकाही ठीक आहे" असे तुम्ही खोटे वागत आहात, परंतु त्याचवेळेस मनात मात्र "या जगात काहीच आणि कुणीच काहीच चांगले नाही" असा विचार करत असल्यास, हे सिद्ध होते की आपल्याकडे सकारात्मक विचार नाही. 

जीवनात सकारात्मक बदल होण्यासाठी वागणे, विचार करणे, बोलणे हे एकमेकांशी सुसंगत असावे लागते. 

सकारात्मक विचारसरणीच्या दिशेने एक पाऊल तुम्ही उचलू शकता ते म्हणजे तुमच्या जीवनाचा वास्तववादी लेखाजोखा घेणे. अपयश हे काही राक्षस नाहीत जे तुमचे जीवन खाऊन टाकायला आलेत! अपयशामुळे अधिक अपयश येत नाही. अपयश या फक्त नेहमीपेक्षा वेगळ्या घटना आहेत ज्या तुम्ही मनात ठरवल्यास थांबवू शकता. फक्त वाईटच नाही तर तुमच्या आयुष्यातील सर्व चांगल्या गोष्टींचा हिशेब ठेवल्यास तुम्ही सकारात्मक विचार साध्य करू शकाल.

अमेरिकेत केलेल्या एका संशोधनात असे म्हटले आहे की, लोक वाक्यांच्या नकारात्मक आवृत्तीपेक्षा सकारात्मक आवृत्तीला लवकर समजतात.

आपले बहुतेक शब्द अचेतन मनातून येतात. 

त्यामुळे अधिक प्रभावी होण्यासाठी आणि अधिक आत्मविश्वास अनुभवण्याची युक्ती म्हणजे आपले विचार करतांना मनात येणारे शब्द जाणीवपूर्वक ऐकणे आणि त्यात काही छोटे बदल करणे. 

लक्षात ठेवा लोक तुमच्याबद्दल खूप लवकर वाईट निष्कर्ष काढतात, ते केवळ बोलतांना तुम्ही वापरलेल्या नकारात्मक शब्दांमुळे! 

मग तुमचे अचेतन मन सुद्धा तुमचे सततचे नकारात्मक विचार ऐकून तुमच्याबद्दल असा निष्कर्ष काढेल की तुम्ही एक अपयशी माणूस आहात आणि तेच अचेतन मन तुमच्या जागृत मनाला तशाच सूचना देईल आणि तुम्ही आणखी अपयशी व्हाल.

आणि तुम्हाला असे होऊ द्यायचे आहे का? उत्तर "हो" असेल तर या पुढील लेख वाचणे बंद करा. उत्तर "नाही" असेल तर पुढे लेख वाचा ज्यात असे काही पर्याय दिलेत ज्याद्वारे तुम्ही सरावाने मनाला सकारात्मक विचारांची जाणीवपूर्वक सवय लावू शकता.

खाली काही नकारात्मक वाक्य दिले आहेत जे तुम्ही वाचा आणि त्याला पुढे काही सकारात्मक सुचवलेले पर्याय आहेत:

"हे माझ्यासोबत नेहमीच घडते." 

नेहमी आणि सर्वकाही यासारखे सार्वत्रिक शब्दप्रयोग टाळा. विशेषतः स्वतःवर किंवा इतरांवर टीका करताना. त्याऐवजी कधीकधी किंवा अधूनमधून असे शब्द वापरा. "अशी परिस्थिती माझ्यावर कधी कधी येते पण भूतकाळात मी अनेक वेळा त्यावर मात केली आहे आणि भविष्यातही करेन" 

"मी शक्य असल्यास शुक्रवारपर्यंत तुमचा अहवाल पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करेन."

हे ऐकल्यावर तुमच्यावर विसंबून राहता येणार नाही असे समोरच्याला वाटते म्हणून "प्रयत्न" हा शब्द काढून टाका. वचनबद्ध व्हा आणि म्हणा, "मी शुक्रवारपर्यंत अहवाल पूर्ण करेन."

"कदाचित मी सुद्धा इतरांप्रमाणे बारीक असतो तर?"

कशाची तरी इच्छा करू नका. एक साध्य करण्यायोग्य ध्येय निश्चित करा आणि त्यास सकारात्मक आराखडा आणि कृती यांची जोड द्या. "मी नियमित व्यायाम केला आणि समजूतदारपणे खाण्यापिण्यावर नियंत्रण ठेवले तर मी सुद्धा नक्कीच बरीक होईन."

"मी त्या सेमिनारमध्ये दोन तास घालवले आहेत."

घालवले याचा अर्थ "व्यर्थ वाया घालवले" असा होतो.  त्याऐवजी सकारात्मक परतावा देणाऱ्या गुंतवणुकीचा वापर करा. आणि म्हणा: "मी माझा वेळ दोन तासांच्या सेमिनारमध्ये गुंतवला आहे आणि त्यातून मला मिळालेले ज्ञान मोलाचे आहे!"

सकारात्मक विचार करणारे नेहमीच स्वत:च्या आयुष्यात घडणाऱ्या घटनांची मालकी आणि जबाबदारी स्वत:कडे घेतात. सकारात्मक लोक जेव्हा त्यांची चूक असेल तेव्हा ती ओळखतात आणि त्यावर निर्णायक कारवाई करतात. ते दोषारोपाचा खेळ खेळत नाहीत. ते म्हणतात, “मी या चुकीची संपूर्ण जबाबदारी घेतो. कृपया माझी दिलगीरी स्विकारा. मी ताबडतोब सुधारित काम करून आणतो!"

सकारात्मक विचार करणारे आणि बोलणारे प्रभावीपणे अभिप्राय देतात. लोकांना समर्थन देण्यासाठी रचनात्मक अभिप्राय आणि स्तुतीची आवश्यकता त्यांना माहीत झालेली असते. 

ते अशी भाषा वापरतात: “तुम्ही तुमच्या रिपोर्टमध्ये करत असलेल्या प्रयत्नांची मला खरोखर कदर आहे. तुमचे व्याकरण सुधारण्यासाठी मला तुमच्यासोबत आणखी काही काम करायला आवडेल.”

"मी कधीही काहीच चांगले करू शकत नाही.", असे म्हणण्याऐवजी किंवा विचार करण्याऐवजी म्हणा, "मी माझ्या काम करण्याच्या पद्धती बदलून ही परिस्थिती नक्की बदलेन"

जेव्हा आपण सकारात्मक भाषेचा वापर करतो, तेव्हा आपण आपल्या व्यवसायाच्या वाढीसाठी लोकांवर सकारात्मक प्रभाव टाकू शकतो. 

वैद्यकीय क्षेत्रातील सकारात्मक भाषेची उदाहरणे:

सकारात्मक भाषेचा वापर केल्याने तुम्हाला रुग्णाचा विश्वास संपादन करण्यात आणि नर्स-रुग्ण नातेसंबंध निर्माण करण्यात मदत होईल. हे तुम्हाला रुग्णाला धीर देण्यास किंवा पटवून देण्यास मदत करेल. 

  • "राकेश हा एक चांगला प्रश्न आहे आणि मी ते आता तुम्हाला समजावून सांगेन."
  • "तुम्हाला उपचार पद्धती समजावून सांगितल्याबद्दल मला आनंद झाला."
  • "येथील कर्मचारी खूप अनुभवी आहेत आणि तुमच्या मुलीची चांगली काळजी घेतील."
  • "येथील परिचारिका मुलांची काळजी घेण्यात खूप अनुभवी आहेत आणि त्या तुमच्या मुलीला येथे एकटे वाटणार नाही"
  • "माझ्याकडे असे अनेक रुग्ण आहेत ज्यांना या औषधांनी चांगला फरक पडला आहे."
  • "या रुग्णालयातील शल्यचिकित्सक खूप अनुभवी माणूस आहे त्यामुळे तुम्हाला जास्त काळजी करण्याची गरज नाही. ते तुमची चांगली काळजी घेतील."
  • "मला माहित आहे की हे सुरुवातीला कठीण वाटत आहे, परंतु सरावाने मला खात्री आहे की तुम्ही स्वतः या रोगावर मात करू शकाल."
  • "माझ्या अनेक रुग्णांनी धूम्रपान सोडण्याच्या कार्यक्रमाला हजेरी लावली आहे आणि परिणामी ते यशस्वीरित्या धूम्रपान सोडू शकले आहेत. मला खात्री आहे की तुम्हीही यातून बाहेर पडाल"
  • "आंघोळीनंतर तुम्हाला खूप बरे वाटेल."

ग्राहक सेवा विभागातील सकारात्मक भाषेची उदाहरणे:

  • "मला तुम्हाला मदत करण्यात आनंद होईल"
  • "ती वस्तू सध्या स्टॉकमध्ये नाही, पण मी ती तुमच्यासाठी प्री-ऑर्डर करण्यास सक्षम आहे, त्यामुळे ती चार आठवड्यांत तुमच्याकडे असेल, चालेल का?'
  • "मी तुम्हाला आता नियमानुसार वस्तुच्या बदल्यात पैसे परत तर देऊ शकत नाही, तरीही मी तुमच्यासाठी एक गोष्ट करू शकतो की ..."
  • "चांगला प्रश्न. मला ते तुमच्यासाठी शोधू द्या आणि तुमच्याशी परत संपर्क साधू द्या."
  • "या समस्येसाठी आम्हाला कॉल केल्याबद्दल धन्यवाद! मी लवकरच तुमची समस्या सोडवणार आहे"
  • "आज मी तुला कशी मदत करू?"
  • "मी आपणास थोडे होल्ड वर ठेवला तर चालेल का?"
  • "ते स्पष्ट करण्यासाठी वेळ दिल्याबद्दल धन्यवाद."
  •  "माझा काही गैरसमज झाला असेल तर कृपया मला कळवा."
  • "मला वाईट वाटते की तुम्हाला या सर्वातून जावे लागते आहे"
  • "हे आमच्या लक्षात आणून दिल्याबद्दल धन्यवाद."
  • "तुला हे का हवं आहे ते मला पूर्णपणे समजले आहे."

ग्राहक सेवा एजंट्सनी त्यांच्या भाषेच्या निवडींवर लक्ष ठेवणे आणि प्रत्येक संवादात सकारात्मकतेसाठी प्रयत्न करणे महत्त्वाचे आहे. सकारात्मक टोन राखण्यात मदत करू शकणाऱ्या पर्यायी पर्यायांसह, टाळण्यासाठी येथे काही वाक्ये आहेत.

“मला माहित नाही” ऐवजी, “मला तुमच्यासाठी उत्तर शोधू दे” असे म्हणा. हे पुढाकार दर्शविते आणि ग्राहकांना खात्री देते की तुम्ही त्यांना मदत करण्यासाठी वचनबद्ध आहात.

"ती माझी समस्या नाही" असे स्पष्टपणे म्हणण्याऐवजी, "या समस्येवर मी तुम्हाला मदत करण्याचा सर्वतोपरी प्रयत्न करेन" असे म्हणण्याचा प्रयत्न करा. समस्येची मालकी घेतल्याने मदत करण्याची इच्छा व्यक्त होते आणि ग्राहकासोबत विश्वास निर्माण होतो.

“तुम्ही चुकीचे आहात” असे थेट म्हणण्याऐवजी, “चला तपशिलांचे एकत्रितपणे पुनरावलोकन करू या जेणेकरून आपण कोणतेही गैरसमज नाहीसे करू शकू” यासारखे अधिक उदार दृष्टिकोन वापरा.

“शांत व्हा” असे ताबडतोब म्हणण्यापेक्षा, “मला समजते की ही परिस्थिती निराशाजनक आहे” यासारखे सुखदायक वाक्यांश निवडा. "यावर तोडगा काढण्यासाठी एकत्र काम करूया.” त्यांची निराशा मान्य केल्याने पाठिंबा देताना त्यांच्या भावनांची पुष्टी होते.

शिक्षण किंवा वर्गात सकारात्मक भाषेची उदाहरणे:

"तुमचे काय चुकले?" ऐवजी म्हणा "काय झाले?" विद्यार्थ्यांना स्वतःचे समर्थन किंवा समर्थन करण्याऐवजी स्पष्टीकरण देण्याची संधी देणे महत्वाचे!

एखादा विद्यार्थी वर्गात डोके खाली ठेवून बसला असेल तर  “काय झाले मान खाली घालायला?” असे विचारण्याऐवजी, तुम्ही शांतपणे विचारू शकता की “आजारी आहेस की दुःखी आहेस?” तुम्ही पुढील कोणती योग्य कारवाई करावी हे त्वरित ठरवण्यासाठी हे उपयोगी पडते!

“मुलांनो आणि मुलींनो” ऐवजी “विद्यार्थ्यांनो” वापरा.

“तुमच्या पालकांना विचारा” ऐवजी “तुमच्या घरातील मोठ्या जाणकारांना विचारा” असे म्हणा.

कोणाच्याही आई किंवा वडिलांचा संदर्भ घेण्याऐवजी, फक्त “पालक” वापरा.

धमक्यांना प्रतिसाद देऊन कोणतेही मूल प्रेरित होत नाही. त्याऐवजी, “होमवर्क केला नाही तर काय होईल…” त्याचे परिणाम समजावून सांगा,

इतर काही वाक्ये:

नकारात्मक भाषा: आत्ता चॉकलेट मिळणार नाही. 

सकारात्मक भाषा: घरी पोहोचल्यावर चॉकलेट खा जेणेकरून तू दात घासू शकशील.

नकारात्मक भाषा: टेबलवर रंग चिकटवू नका. 

सकारात्मक भाषा: टेबलवर ठेवण्यासाठी तुम्हाला जुन्या वर्तमानपत्राचे काही तुकडे मिळू शकतात म्हणजे टेबलवर डाग पडणार नाहीत. 

नकारात्मक भाषा: आपले हात धुण्यास विसरू नका. 

सकारात्मक भाषा: कृपया शौचालय वापरल्यानंतर आपले हात धुवा.

नकारात्मक भाषा: मला डिस्टर्ब करू नका. 

सकारात्मक भाषा: मी पाहू शकतो की तुम्हाला मला काहीतरी सांगायचे आहे, फक्त मला माझा फोन कॉल पूर्ण करू द्या आणि मग मी सर्व ऐकतो.  

"प्रथम/नंतर" विधाने: 

प्रथम/नंतर विधाने अशी आहेत जी तुमच्या मुलांना सांगितली की दुसरे काही प्रथम घडल्यास काय होईल (काहीतरी सकारात्मक) उदाहरणार्थ, तुमचे मूल अवेळी विचारू शकते की "मला मिठाई मिळेल का? “आता मिळणार नाही” असे म्हणण्याऐवजी, “प्रथम, तुमचे दुपारचे जेवण पूर्ण करा. मग नंतर मी तुम्हाला दुकानातून मिठाई आणून देईन.” असे म्हणा!

तुमच्या मुलाला/मुलीला निवडी आणि स्वातंत्र्य द्या:

लहानांना पर्याय हवा असतो कारण ते स्वतंत्र व्हायला शिकत आहेत आणि त्यांच्या स्वतःच्या जबाबदाऱ्या पुढे घ्यायच्या आहेत. त्यांना "हे नको घेऊ" किंवा "हेच निवड" असे सांगण्याऐवजी ऐवजी दोन तीन पर्याय दिल्याने त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो. तुमच्या मुलाला दिवसभर घालण्यासाठी दोन पोशाखांमध्ये निवडू द्या किंवा त्याच्या टिफीनसाठी पदार्थांचा पर्याय द्या आणि निवडायला सांगा. 

तुमच्या मुलाला विचार करण्याची आणि प्रतिसाद देण्याची परवानगी द्या. 

जेव्हा तुमचे मूल तुमच्या विनंत्या ऐकत नाही तेव्हा राग येणे सर्वात सोपे आहे. परंतु हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की तुम्ही काय बोलले याचा विचार करण्यासाठी आणि त्यास प्रतिसाद देण्यासाठी त्यांना थोडा वेळ लागेल. निगेटिव्ह वाटणारी आज्ञा धुडकावण्याऐवजी, तुम्ही अधिक बोलण्यापूर्वी तुमच्या मुलांना तुम्ही काय म्हणालात याचा विचार करू द्या!

प्रवास करताना सकारात्मक भाषा: 

  • हॅप्पी जर्नि आणि सुरक्षितपणे पोहोचा.
  • सुरक्षित प्रवास करा 
  • तुमच्या प्रवासाचा आनंद घ्या.
  • आरामदायी सुट्टीच्या शुभेच्छा.
  • तुमचा प्रवास तणावमुक्त होवो आणि तुम्हाला सुखरूप घरी पोहोचवो.
  • सुरक्षित उड्डाण करा आणि तुम्ही उतरल्यावर कृपया मला कळवा
  • तुमची हवा स्वच्छ असू दे, उड्डाण सुरळीत असू दे, विमान सुरक्षित असू दे आणि आकाश निळे असू दे
  • तुमच्या नवीन साहसासाठी शुभेच्छा
  • जीवनात मिळणाऱ्या सर्व चांगल्या गोष्टींसाठी शुभेच्छा
  • नवीन सुरुवात करण्यासाठी ही सर्वोत्तम वेळ आहे. तुमच्या नवीन प्रवासासाठी शुभेच्छा!

हत्या होण्याच्या काही दिवस आधी महात्मा गांधी म्हणाले: “माझे शब्द सकारात्मक ठेवा. शब्द माझे आचरण बनतात. माझे आचरण सकारात्मक ठेवा कारण त्या माझ्या सवयी बनतात. माझ्या सवयी सकारात्मक ठेवा, कारण माझ्या सवयी माझे मूल्य बनतात. माझे मूल्य सकारात्मक ठेवा, कारण माझी मूल्ये माझे भाग्य बनतात!"